zaterdag 16 mei 2009

Regeert angst Europa?

Oud-filmrecensent Hans Beerekamp volgt voor NRC Handelsblad in zijn rubriek Zapkliklees de media. Vorig jaar beperkte hij zich tot televisie, maar de laatste maanden is zijn blikveld veel breder. De editie van donderdag 14 mei 2009 was een goed voorbeeld van zijn keuze om in één artikel meerdere mediavormen mee te nemen. Uit dat stuk (Voel je goed, kies je irritantste BN'er) twee citaten:

"Een cultuur gebaseerd op het waarderen van diversiteit en kwaliteit is veranderd in een cultuur gebaseerd op de smaak en de stem van het volk"

Een zin uit een artikel van criticus Carel Peeters in Vrij Nederland (16 mei 2009). Een artikel waarin Carel Peeters het onlangs verschenen De revanche van de roman : literatuur, autoriteit en engagement van hoogleraar Nederlandse letterkunde Thomas Vaessens bespreekt. Een hoogleraar die zich naar de mening van Peeters bezondigt aan literair populisme en de kwaliteit uit het oog verliest. Titel van dit artikel spreekt voor zichzelf: Minachting voor het mooiste.

Als je het artikel in Vrij Nederland opslaat dan blijkt het volledige citaat van Carel Peeters als volgt te zijn:

"In wetenschapstermen zou je kunnen zeggen dat zich hier een paradigmawisseling heeft voorgedaan: een cultuur gebaseerd op het waarderen van diversiteit en kwaliteit (goed, beter, het beste), is veranderd in een cultuur gebaseerd op de smaak en de stem van het volk. Dat is een cultuur die in het beste geval uitgaat van het door iedereen te vatten gemiddelde. Alles moet voor de meerderheid zijn en daar hebben de cultuur en de literatuur zich maar naar te richten, door Vaessens 'de wending naar het publiek' genoemd."


Opvallend dat Beerekamp dit citaat ook van toepassing acht op (het onlangs gerestylde) HP/De Tijd. Hij noemt het teloorgang. Die trouwens al veel langer aan de gang is. Ook opvallend dat dit citaat iets zegt over de gemiddelde Openbare Bibliotheek in Nederland. Die té vaak ook meent "goed" bezig te zijn door haar publiek datgene te geven waar (veel) vraag naar is.


Angst en hoop
Een tweede citaat dat Hans Beerekamp aanhaalt komt uit een artikel in De Groene Amsterdammer (van 15 mei 2009). Waarin een voorpublicatie staat uit een boek van de Franse Midden-Oostenspecialist Dominique Moïsi - De geopolitiek van emotie : hoe vernedering en hoop de wereld veranderen.

"Angst regeert Europa, hoop inspireert Azië en sinds kort ook weer de verenigde Staten."

Als je dat artikel er op na slaat dan begrijp je dat De Groene Amsterdammer de komende maanden artikelen zal plaatsen waarin "werelddenkers" aan het woord worden gelaten die zich uitspreken over (om met G.B.J. Hilterman te spreken) De toestand in de wereld. Een wereld die allesbehalve statisch is; waar veel aan het schuiven is en gezocht wordt naar een nieuwe balans. Een wereld waarin het Westen niet langer de overhand zal hebben.


Libelle - Brieven aan de wereld

Dat het niet allemaal kommer en kwel is bewijst het feestnummer van Libelle, waarin de redactie een aantal BN-ers een Brief aan de wereld liet schrijven. In nummer 21 komen o.a. Jörgen Rayman, Andries Knevel en Ilja Pfeijffer aan het woord. Opbeurende woorden.

"Wat dit land nodig heeft, is vrijheid om te denken, te dromen, te fantaseren en om anders te zijn dan alle anderen"

"Lieve wereld, ondanks alles geloof ik dat het nog goed kan komen"

"Toch heb ik het gevoel dat het niet tot iedereen doordringt, zelfs hun eigen geregisseerde rampen (de kredietcrisis) hebben geen impact op hun doen en laten. Lieve wereld, toch geloof ik dat het nog goed kan komen. Er zijn nog genoeg rationeel denkende mensen die geen hufterig gedrag vertonen en die niet in extremen denken. Die groep is aan het groeien, het is een ondergronds verzet tegen haat, verzuiling en uitsluiting. Tegen wangedrag en immoraliteit. Er is hoop wereld, er is hoop."

"De vrijheid om je te kleden zoals je wilt, desnoods in een zwarte bungalowtent met een kijkgaatje van gaas voor ogen. De vrijheid om uit de bibliotheek de boeken te lenen die je wilt, zonder dat je voorkeuren worden geregistreerd en zonder dat je hoeft te vrezen dat die ooit eens tegen je gebruikt zullen worden. De vrijheid om niet te integreren. We hebben de vrijheid nodig om minder bang te zijn dan de anderen. Want alles komt voort uit angst. En angst is een vicieuze cirkel, een spiraal van onbegrip en haat. Die de samenleving steeds meer fragmenteert. Deze cirkel kan alleen worden doorbroken als we de moed hebben niet langer bang te zijn voor de vrijheid van iedereen die zich in dit land bevindt. Dit land heeft leiders nodig die de teugels laten vieren. We hebben geen onderdrukking nodig, maar hoop en inspiratie. Alleen vergroting van onze vrijheid kan onze angst verminderen. En wat dit land nodig heeft, zijn woorden die inspireren."

(zondag 17 mei 2009)

Geen opmerkingen:

Een reactie posten